उष्णतेची लाट वेगवेगळ्या टप्प्यांवर व्यक्तीच्या आरोग्यावर परिणाम करू शकते. सुरुवातीच्या अवस्थेत उष्णतेचा थकवा येणे, त्यानंतर आकडी येणे, त्यानंतर 10 ते 15 मिनिटांच्या कालावधीत वेगाने, शरीराचे तापमान 106 अंशांपर्यंत पोहोचल्यास उष्माघात आणि मृत्यूही होऊ शकतो.
कारण
तीव्र सूर्यप्रकाश किंवा अति उष्णतेमुळे उष्माघात होतो. यामुळे शरीराचे तापमान सामान्यपेक्षा जास्त होते.
हे थायरॉईड असंतुलन आणि शरीरातील रक्तातील साखरेचे प्रमाण कमी झाल्यामुळे (विशेषतः मधुमेही रुग्णांमध्ये) होऊ शकते.
मद्यपान, उच्च रक्तदाब किंवा हृदयविकार यासोबतच अवसादविरोधी औषधांचा नियमित वापर केल्यानेही उष्माघात होऊ शकतो.
डोकेदुखी , चक्कर येणे, त्वचा आणि नाक कोरडे पडणे, जास्त घाम येणे, स्नायू पेटके आणि अशक्तपणा, उलट्या होणे, रक्तदाब वाढणे, मूर्च्छा येणे, वर्तणुकीतील बदल किंवा चिडचिड यांचा समावेश होतो.
काय करायचं
उष्माघात टाळण्यासाठी भरपूर पाणी प्या. जर तुम्ही अल्कोहोल घेत असाल तर ते ताबडतोब बंद करा आणि टरबूज, लिंबूपाणी, नारळपाणी, लिची, किवी, काँटालूप, द्राक्षे, ताक इत्यादींचे सेवन करा. रुग्णाला कच्चा आंबा आणि इलेक्ट्रॉलचे द्रावण प्या. चहा आणि कॉफी द्यायला विसरू नका. रुग्णाला थंड पाण्याने आंघोळ द्या.
काळजी कशी घ्याल
उन्हाळ्यात जास्त पाणी प्यावे. पाण्यात थोडे मीठ मिसळून प्यायल्याने शरीरातील मीठाची कमतरता दूर होत नाही.
तळलेले आणि गरीष्ठ अन्न खाणे टाळा. याशिवाय उन्हाळ्यात बाहेरचे खाणे टाळावे. उष्माघाताच्या रुग्णांना हलका आहार द्यावा.
कडक सूर्यप्रकाशात बाहेर जाणे टाळा. बाहेर जायचेच असेल तर पाण्याची बाटली, लिंबू, छत्री, ग्लुकोज, सनग्लासेस जरूर ठेवा.
उन्हाळ्यात थंड पाण्यात लिंबू आणि साखर-मीठ मिसळून प्यायल्याने उष्माघाताचा धोका कमी होतो.
दह्याचे सेवन जरूर करा. तहान लागली नाही तरी पाणी प्यायचे आणि उष्माघाताच्या रुग्णाला दर दोन-तीन तासांनी ताक देत राहा. त्यामुळे उष्णतेचा प्रभाव कमी होईल आणि रुग्ण हळूहळू बरा होऊ लागेल.
