रोमांचक आणि अद्भुत प्रवास नंदादेवीचा जाणून घ्या माहिती

उत्तराखंडच्या चमोली जिल्ह्यातील जोशीमठच्या तपोवन भागात नंदा देवीचा सर्वोच्च पर्वत आहे. नंदा देवीच्या दोन्ही बाजूला हिमनद्यां आहेत. या हिमनद्यांच्या बर्फ वितळतो आणि नदीचे रूप घेतो. येथे दोन मोठ्या हिमनद्यां आहेत - नंदा देवी उत्तर आणि नंदा देवी दक्षिण.दोघांची लांबी 19 किलोमीटर आहे. ते खोऱ्यात उतरतात आणि नंदा देवीच्या शिखरावरुन प्रारंभ करतात.नंदादेवीच्या ऐतिहासिक प्रवासाच्या 10 खास गोष्टी जाणून घ्या.

1 माता पार्वती याच नंदादेवी आहेत -उत्तराखंडातील लोक नंदादेवी यांना आपली प्रमुख देवी मानतात आणि इथल्या लोककथेत तिला हिमालयांची कन्या म्हटले आहे, म्हणजेच ती माता पार्वती यांचे रूप आहे.

2 गढवाल-कुमाऊं भेट -नंदा देवी गढवाल आणि कुमाऊं मधील कत्युरी राजवंशाची प्रमुख देवता होती आणि ती उत्तराखंडाची मुलगी आहे, या प्रवासातून ती आपल्या सासरी अर्थात कैलास डोंगरावर जाते.हा ऐतिहासिक प्रवास गढवाल-कुमाऊंच्या सांस्कृतिक संघटनेचे प्रतीक म्हणूनही मानला जातो.

3 सर्वात उंच शिखर -नंदा देवी पर्वत हा भारताचा दुसरा सर्वोच्च शिखर आणि जगातील सर्वात मोठा 23 वा शिखर आहे. उत्तरांचल राज्यात या शिखराची मुख्य देवी म्हणून पूजा केली जाते. यापेक्षा कंचनजंगा सर्वात उंच आणि देशातील सर्वोच्च शिखर आहे. नंदादेवी पर्वत 25,643 फूट उंच आहे.

4 12 वर्षातून एकदा धार्मिक यात्रा -नंदा देवीचे चढण उंच आणि अवघड मानले जाते.नंदा देवीची एकूण उंची 7816 मीटर म्हणजेच 25,643 फूट आहे. येथे पोहोचण्यासाठी दर 12 वर्षांनी धार्मिक यात्रा आयोजित केली जाते, दरवर्षी भाद्रपदाच्या शुक्लपक्षात नंदादेवी मेळा सुरू होतो. 

5 हिमालयीन कुंभ-ही यात्रा प्रत्येक बारा वर्षानंतर कुंभप्रमाणे आयोजित केली जात असल्याने हिमालय कुंभ म्हणूनही ओळखले जाते.

6 आदि शंकराचार्यांनी यात्रा सुरू केली-नंदा देवी राजजात यात्रा हा जगातील सर्वात प्रदीर्घ प्रवास आणि धार्मिक प्रवास मानला जातो. या डोंगरावर चढून आईचे दर्शन करणे फार कठीण आहे. हा प्रवास आदि शंकराचार्यांनी इ.स.पू. मध्ये सुरू केला होता.

7 यात्रेची सुरुवात आणि शेवट -नंदादेवी ची ही ऐतिहासिक यात्रा चामोली जिल्ह्यातील नौटी गावातून रूपकुंडमार्गे हेमकुंडकडे जाणार्‍या 18 हजार फूट उंचीवरुन सुरू होते.

8 हा प्रवास रोमांचक आणि धोकादायक आहे-या 280 किमी धार्मिक प्रवासा दरम्यान मार्गात घनदाट जंगल,खडतर मार्ग आणि बर्फाचे डोंगर पार करावे लागतात नंदादेवी शिखराच्या पूर्वेकडील बाजूला नंदादेवी अभयारण्य आहे. प्राण्यांच्या अनेक प्रजाती येथे राहतात. हे चामोली, पिथौरागड आणि बागेश्वर जिल्ह्यांला जोडते.

9 19 दिवस लागतात यात्रा पूर्ण होण्यासाठी -हा प्रवास पूर्ण होण्यासाठी अवघे 19  दिवस लागतात. या प्रवासाचे 19 टप्पे आहेत.वाटेत वेगवेगळ्या टप्प्यांमधून जात असलेल्या या प्रवासात वेगवेगळ्या टप्प्यांवरील लोक एकत्र येऊन या प्रवासाचा एक भाग बनतात. ही यात्रा नंदा देवी राजाजात समितीद्वारे आयोजित केली जाते.

10 यात्रेचे आकर्षण चौसिंगा खाडू- या यात्रेचे मुख्य आकर्षण म्हणजे चौसिंग खाडू (चार शिंगे असलेली मेंढर), आहे .हा  राजजात यात्रा सुरू होण्यापूर्वी स्थानिक भागात जन्मतो मेंढऱ्याच्या पाठीवरअसलेल्या दोन पिशव्यांमध्ये भक्त दागिने, शृंगाराच्या वस्तू आणि इतर भेट वस्तू देवीला अर्पण करण्यासाठी ठेवतात. हे मेंढर हेमकुंड येथे पूजा केल्यावर हिमालयात जातो. प्रवासाला जाणाऱ्या लोकांचा असा विश्वास आहे की हा चौसिंग खाडू हा पुढे हिमालयात जाऊन नाहीसा होतो. असे मानले जाते की हे मेंढर नंदा देवीच्या क्षेत्रात  कैलासमध्ये जातो आणि दिसेनासा होतो .ते आजतायगत एक रहस्य आहे.