रविवार, 16 नोव्हेंबर 2025
  1. लाईफस्टाईल
  2. करिअर
  3. करिअर मार्गदर्शन
Written By
Last Modified: सोमवार, 16 जानेवारी 2023 (14:25 IST)

Career in B.Tech in Production Engineering: बीटेक इन प्रॉडक्शन इंजिनीअरिंग मध्ये करिअर बनवा, पात्रता, अभ्यासक्रम, शीर्ष महाविद्यालय, व्याप्ती ,पगार जाणून घ्या

Career in Bachelor of Technology in  Production Engineering
मुलांना वस्तू तोडून बनवताना तुम्ही अनेकदा पाहिलं असेल. त्यांची ही सृजनशीलता मुलांचे मन अतिशय कुशाग्र असते हे सिद्ध करते. यामध्ये काही मुलं अशी आहेत की ज्यांना मोठी होऊनही या कामांमध्ये रस आहे. असे विद्यार्थी प्रॉडक्शन इंजिनीअरिंग अभ्यासक्रमाला प्रवेश घेऊ शकतात. जिथे तो आपली सर्जनशीलता आणखी वाढवू शकतो. उत्पादन अभियांत्रिकीमध्ये, विक्रीसाठी विविध प्रकारची उत्पादने तयार केली जातात. एक अभियंता म्हणून, जेव्हा तुम्ही एखादे उत्पादन डिझाइन करता तेव्हा तुमचे मुख्य उद्दिष्ट गुणवत्ता, क्षमता, सुधारणे हे असते.
 
 
हा पदवीपूर्व कार्यक्रम आहे. ज्याचा कालावधी 4 वर्षांचा आहे. ज्यामध्ये उत्पादन आणि त्याच्या अभियांत्रिकी, व्यवस्थापन आणि उत्पादन पैलूंबद्दल ज्ञान दिले जाते. विद्यार्थी या अभ्यासक्रमाला प्रवेश परीक्षेद्वारेच प्रवेश घेऊ शकतात. ज्यासाठी मुख्य परीक्षा JEE आयोजित केली जाते. याशिवाय संस्था, राज्य आणि राष्ट्रीय स्तरावर अनेक प्रवेश परीक्षा घेतल्या जातात.
 
उत्पादन अभियांत्रिकी अभ्यासक्रम करण्यासाठी विद्यार्थ्यांना विज्ञान शाखेतून बारावी उत्तीर्ण होणे आवश्यक आहे. या अभ्यासक्रमाच्या प्रवेशासाठी विद्यार्थ्यांनी पीसीएम विषय आणि इंग्रजी विषयाचा अभ्यास केलेला असावा. 17 ते 25 वयोगटातील विद्यार्थीच हा कोर्स करू शकतात.
 
 
भारतातील अभियांत्रिकी अभ्यासक्रमांच्या प्रवेशासाठी सर्वात महत्त्वाच्या परीक्षा म्हणजे JEE Mains आणि JEE Advanced. याशिवाय विद्यार्थी WBJEE, VITEEE, KEAM आणि SRMJEE च्या परीक्षांनाही बसू शकतात. यासोबतच ज्या संस्थांमध्ये विद्यार्थी बसू शकतील अशा परीक्षांचेही आयोजन केले जाते.
 
 प्रवेश प्रक्रिया -
विद्यार्थ्यांना बारावीत मिळालेल्या गुणांच्या आधारे गुणवत्तेवर आधारित प्रवेश दिला जातो. दुसरीकडे, प्रवेश परीक्षेद्वारे प्रवेश घेण्यासाठी, विद्यार्थ्यांना घेण्यात येणाऱ्या प्रवेश परीक्षेत चांगली कामगिरी करावी लागते. परीक्षेत मिळालेल्या गुणांच्या आधारे विद्यार्थ्यांची क्रमवारी लावली जाते आणि समुपदेशनाद्वारे विद्यार्थ्यांना जागा वाटप केल्या जातात.
 
JEE 2. JEE Advanced 3. WJEE 4 MHT CET 5. BITSAT
 
अभ्यासक्रम -
प्रथम वर्षाचा अभ्यासक्रम
 व्यावसायिक संप्रेषण, 
पर्यावरण अभ्यास, 
अभियांत्रिकी भौतिकशास्त्र, 
इलेक्ट्रॉनिक्सचे मूलभूत, 
इलेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी,
 अभियांत्रिकी रसायनशास्त्र, 
अभियांत्रिकी गणित I, 
इलेक्ट्रॉनिक अभियांत्रिकी, 
अभियांत्रिकी रेखांकन, 
तांत्रिक संप्रेषण, 
अभियांत्रिकी, 
गणित II, 
संगणक II, 
कॉम्प्यूटर 
 
द्वितीय वर्षाचा अभ्यासक्रम 
मेटल जॉईनिंग प्रोसेस,
 मेटलर्जी आणि मटेरियल सायन्स,
 प्रॉडक्ट ड्रॉइंग,
 प्रॉडक्ट प्रोसेसिंग, 
फ्यूज मेकॅनिक्स आणि मशीन,
 संख्यात्मक तंत्र, 
मशीन टूल्स 1, 
मशीन ड्रॉइंग, 
सिव्हिल ड्रॉइंग, 
इंजिनिअरिंग 3.
 
 तृतीय वर्षाचा अभ्यासक्रम 
उपयोजित सांख्यिकी, 
मशीनची गतिशीलता, 
संसाधन व्यवस्थापन तंत्रज्ञान, 
विश्वासार्हता देखभाल आणि सुरक्षितता, 
अभियांत्रिकी अपारंपरिक उत्पादन प्रक्रिया, 
उत्पादन आणि असेंब्लीची रचना,
 सीएनसी मशीन, 
थर्मल अभियांत्रिकी,
 मेट्रोलॉजी गुणवत्ता हमी,
 मशीन घटकांचे डिझाइन, 
सीपीएडी आणि संगणकीय तंत्रज्ञान. , 
संगणक सहाय्यित मसुदा आणि खर्च अंदाज
 
 4थ्या वर्षाचा अभ्यासक्रम
 फ्लुइड पॉवर कंट्रोल अँड मेकॅट्रॉनिक्स, 
वर्क डिझाईन आणि फॅसिलिटी प्लॅनिंग, 
फ्लूट पॉवर कंट्रोल, 
इलेक्टिव्ह विषय, 
डिझाईन ऑफ प्रोडक्शन टूल,
 इंडस्ट्रियल इकॉनॉमिक्स, 
मॅन्युफॅक्चरिंग प्लॅनिंग आणि कंट्रोल, 
ऑटोमेशन आणि सीआयएम,
 मॅन्युफॅक्चरिंग सिस्टम आणि सिम्युलेशन, 
प्रोजेक्ट वर्क
 
शीर्ष महाविद्यालये -
शीर्ष महाविद्यालये राष्ट्रीय अभियांत्रिकी संस्था, त्रिची 
 राष्ट्रीय अभियांत्रिकी संस्था, कालिकत
 जवाहरलाल नेहरू तंत्रज्ञान विद्यापीठ, हैदराबाद 
 राष्ट्रीय अभियांत्रिकी संस्था, आगरतळा
 वोक्सन विद्यापीठ, हैदराबाद 
 बिर्ला इंस्टिट्यूट ऑफ इंजिनीअरिंग, रांची 
 ग्रेटर नोएडा इंस्टिट्यूट ऑफ इंजिनियरिंग ग्रेटर नोएडा, 
 BML मुंजाल विद्यापीठ, गुरुग्राम 
 कलिंग इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडस्ट्रियल इंजिनिअरिंग, ओरिसा 
 अभियांत्रिकी आणि व्यवस्थापन विद्यापीठ, कोलकाता
 
जॉब व्याप्ती आणि पगार -
उत्पादन अभियंता - पगार-3 लाख ते 4 लाख वार्षिक
 प्रक्रिया अभियंता -पगार-4 लाख वार्षिक 
 इंडस्ट्रियल मॅनेजर - पगार.25 लाख वार्षिक
गुणवत्ता अभियंता - पगार- 5 लाख रु.वार्षिक
ऑपरेशन अॅनालिस्ट-  पगार 4 ते  5 लाख रु.वार्षिक
आरोग्य आणि सुरक्षा अभियंता-  पगार 5 ते  6 लाख रु.वार्षिक
 
Edited By - Priya Dixit