आजच्या डिजिटल जीवनशैलीत स्मार्टफोन आपल्या प्रत्येक क्षणाचा एक भाग बनला आहे. सकाळी उठून फोन तपासणे आणि रात्री झोपण्यापूर्वी शेवटचे सोशल मीडिया पाहणे ही आता एक सामान्य सवय बनली आहे.
विशेषतः इंस्टाग्राम रील्स, यूट्यूब शॉर्ट्स आणि फेसबुक व्हिडिओज सारख्या शॉर्ट फॉर्म कंटेंटमुळे लोक वेगाने त्यांच्याकडे आकर्षित झाले आहेत. फक्त 15-30 सेकंदांचे हे व्हिडिओ स्क्रोल करण्यात तासन्तास निघून जातात आणि आपल्याला ते कळतही नाही. परंतु ही सवय आपल्या डोळ्यांसाठी धोकादायक ठरत आहे. तज्ञांच्या मते, जर एखादी व्यक्ती फक्त 1 तास सतत रील्स किंवा लघु व्हिडिओ पाहत राहिली तर त्याला थकवा, जळजळ आणि डोळ्यांमध्ये अंधुक दृष्टी यासारख्या समस्या येऊ शकतात.
सोशल मीडियाचा डोळ्यांच्या आरोग्यावर परिणाम
स्मार्टफोन स्क्रीनमधून निघणारा निळा प्रकाश डोळ्यांसाठी सर्वात हानिकारक असतो. जेव्हा आपण रील्स पाहतो तेव्हा आपले डोळे सतत स्क्रीनवर लक्ष केंद्रित करत राहतात. लघु व्हिडिओ वारंवार बदलत राहतात, ज्यामुळे डोळ्यांना विश्रांती मिळत नाही. हळूहळू डोळ्यांमधील ओलावा कमी होऊ लागतो आणि कोरडेपणा जाणवू लागतो. हेच कारण आहे की फक्त एक तास सतत स्क्रोल केल्यानंतर डोळे जड वाटू लागतात.
या समस्या तासन्तास रील्स पाहिल्याने उद्भवू शकतात: रील्स आणि लहान व्हिडिओ सतत पाहिल्यामुळे डोळ्यांवर अनेक नकारात्मक परिणाम होतात, जसे की:
डोळ्यांची जळजळ आणि थकवा
अस्पष्ट दृष्टी
डोकेदुखी आणि मायग्रेनची समस्या
कोरडे डोळे (ड्राय आय सिंड्रोम)
झोपेचा अभाव (झोपेचा त्रास)
दीर्घकाळात कमकुवत दृष्टी (कमकुवत दृष्टी)
समस्या का वाढत आहे?
रील्स आणि लहान व्हिडिओ अशा प्रकारे डिझाइन केले आहेत की ते मेंदूला लगेच डोपामाइन सोडण्यास भाग पाडतात, ज्यामुळे आपल्याला पुढील व्हिडिओ पुन्हा पुन्हा पहावासा वाटतो. हेच कारण आहे की आपण "फक्त 5 मिनिटे" असा विचार करून फोन उचलतो आणि पाहताना एक तास कधी निघून जातो हे आपल्याला कळत नाही. या दरम्यान, डोळे डोळे मिचकावल्याशिवाय स्क्रीनवर स्थिर राहावे लागते. परिणामी डोळे थकतात आणि शरीरावरही ताण येऊ लागतो.
डोळ्यांचा थकवा कसा टाळायचा?
जर तुम्हाला सोशल मीडिया तुमच्या मनोरंजनाचे साधन बनवायचा असेल पण डोळ्यांच्या आरोग्याला हानी पोहोचवू नये असे वाटत असेल, तर तुम्ही काही सोपे उपाय अवलंबले पाहिजेत:
20-20-20 नियमाचे पालन करा, दर 20 मिनिटांनी 20 फूट अंतरावर असलेल्या एखाद्या गोष्टीकडे 20 सेकंदांसाठी पहा.
स्क्रीन वेळ मर्यादित करा, 30-40 मिनिटांपेक्षा जास्त काळ फोन स्क्रीनकडे सतत न पाहण्याचा प्रयत्न करा.
ब्लू लाईट फिल्टर वापरा, फोन सेटिंग्जमध्ये "ब्लू लाईट फिल्टर" किंवा "नाईट मोड" चालू करा.
वारंवार डोळे मिचकावा, यामुळे डोळे ओले राहतात.
डोळ्यांचा व्यायाम करा, हलक्या हातांनी डोळ्यांना मसाज करा आणि थंड पाण्याने धुवा.
झोपण्यापूर्वी सोशल मीडियापासून दूर रहा, रात्री उशिरा रील्स पाहिल्याने तुमची झोप खराब होऊ शकते.
डॉक्टरांना कधी भेटायचे?
जर तुमचे डोळे वारंवार जळत असतील, तुम्हाला अस्पष्ट दिसू लागले असतील, तुम्हाला डोकेदुखी होत असेल किंवा स्क्रीन पाहिल्यानंतर लगेचच तुम्हाला थकवा जाणवत असेल, तर हे डिजिटल डोळ्यांच्या ताणाचे लक्षण असू शकते. अशा परिस्थितीत, तुम्ही ताबडतोब नेत्रतज्ज्ञांचा सल्ला घ्यावा.
अस्वीकरण: वेबदुनियामध्ये आरोग्य, सौंदर्य काळजी, आयुर्वेद, योग, धर्म, ज्योतिष, वास्तु, इतिहास, पुराण इत्यादी विषयांवर प्रकाशित/प्रसारित होणारे व्हिडिओ, लेख आणि बातम्या केवळ जनहित लक्षात घेऊन तुमच्या माहितीसाठी आहेत. वेबदुनिया याची सत्यता पडताळत नाही. कोणताही प्रयोग वापरण्यापूर्वी, तज्ञांचा सल्ला नक्कीच घ्या.
Edited By - Priya Dixit
