शुक्रवार, 29 मार्च 2024
  1. धर्म
  2. गणेशोत्सव
  3. गणेश महिमा
Written By

गणेश गीता अध्याय १०

Shree Ganesh Geeta Aadhyay 10
(गीति)
 
गणपति म्हणे वरेण्या, दैवी असुरी तशीच राक्षसि ही ।
 
१.
 
प्रकृतिविषयीं सांगे, फलचिन्हें हीं तुलाच संप्रति हीं ॥१॥
 
दैवी प्रकृति आहे, मोक्षासाठीं सुसाधनीं योग्य ।
 
बाकीच्या दोनीही, बंधनकारक नरास त्या योग्य ॥२॥
 
दैवी प्रकृतिविषयीं, लक्षण सांगें नृपा तुला आतां ।
 
धैर्य दया आर्जव हीं, चापल्य नि तेज शौच ही क्षमता ॥३॥
 
अक्रोधन नी आणिक, अभय अहिंसा तशीच पैशून्य ।
 
२-३.
 
नसणें अभिमानहि कीं, आणखीशीं तीं सुयुक्‍त हीं अन्य ॥४॥
 
दैवी प्रकृतिचिन्हें, कथिली ऐकें द्वितीय तीं साचीं ।
 
४.
 
अभिमान वादभारी, ज्ञानीं संकोच दर्प असुरीचीं ॥५॥
 
मद मोह गर्व आणिक, निष्ठुरता नी तसा अहंकार ।
 
५.
 
राक्षसि प्रकृति ऐशी, कथुनी झाली नृपाल साचार ॥६॥
 
हिंसा द्वेष अदयता, उद्धटपण क्रोध विनय नसणेंच ।
 
परनाशाची बुद्धी, प्रीती क्रोधावरी असे साच ॥७॥
 
कर्म न करणें आणिक, अशुचित्वहि द्वेष वेद भक्‍तांचा ।
 
परनिंदा करणें ही, न धरीं विश्वास साधुवाक्यांचा ॥८॥
 
पापीजन मैत्री ती, पाखंडयावरी असेच विश्वास ।
 
स्मृतिवाक्य पुराणीं तो, मानव धरतो सदा अविश्वास ॥९॥
 
अग्नीहोत्री ब्राह्मण, आणिक मुनिंचा करीतसे द्वेष ।
 
दांभिकपणिं कर्म करी, परवस्तूंचा अतीच अभिलाष ॥१०॥
 
इच्छा अनेक करणें, असत्य भाषण सदैवसें करणें ।
 
दुसर्‍यांचा उत्कर्षहि, सहन न करणें विनाशही करणें ॥११॥
 
एणेपरी गुणांनीं, प्रकृती जाणें नृपाळ राक्षसि ती ।
 
हे गुण जगतीं स्वर्गीं, वस्ती करिती समस्त ते नृपती ॥१२॥
 
माझी भक्‍ति न करिती, आश्रय करिती तृतीय प्रकृतिचे ।
 
वर्णन केलें आहे, ध्यानीं आणी वरील ते साचे ॥१३॥
 
जे तामस प्रकृतिचा, आश्रय करितात नरक त्यां वास ।
 
वर्णन करुं नये तीं, भोगिति दुःखें कठीणशीं खास ॥१४॥
 
जरि दैवानें सुटती, तरि ते जगतीं पुन्हांच जन्मति ते ।
 
६-१३.
 
कुबडे पंगू होउन, जन्मा येती कनिष्ठ जातीं ते ॥१५॥
 
पुनरपि पापाचरनी, होऊन माझी न भक्ति ते करिती ।
 
१४-१५.
 
यास्तव खालीं पडती, निंदित योनीमधेंच ते येती ॥१६॥
 
परि माझी भक्ती जे, करिती ते तरति मात्र या जगतीं ।
 
यज्ञ करुनियां स्वर्गी, जाती ते सुलभशा श्रमाअंतीं ॥१७॥
 
परि माझी भक्ती जे, दुर्लभ आहे नृपा असें समज ।
 
आतां पुढती कथितों, श्रवणीं सादर असेंच हें तूज ॥१८॥
 
मोहित झालेले ते, झालेले बद्ध ते स्वकर्मानें ।
 
मीपण युक्तहि होऊन, कर्ता भोक्ता असेंच मीपणिंनें ॥१९॥
 
ज्ञाता सुखी नि शास्ता ईश्वर आहे जगांत मी थोर ।
 
१६-१७.
 
असली बुद्धी ज्याची, तो जातोची अधोगती थार ॥२०॥
 
यास्तव वरील गोष्टी, सोडुन देईं नृपा त्वरें खास ।
 
१८.
 
दैवी प्रकृति धरुनी, दृढतर भक्ती करुन मुक्तीस ॥२१॥
 
सात्त्विक राजस तामस, भक्तीचे हे प्रकार कीं तीन ।
 
देवांची भक्‍ती ती, सात्त्विक आहे नृपाल ती म्हणुन ॥२२॥
 
मान्य असे ती मजला, हितकर आहे प्रभूवरा भक्‍ती ।
 
१९-२०.
 
यक्ष नि राक्षस यांची, पूजा करणेंच राजसी भक्‍ती ॥२३॥
 
भूतादिक प्रेतांचें, पूजन करणें नि काम नी कर्म ।
 
वेदांनीं नच कथिलें, दंभ क्रौर्ये नि ताठरें कर्म ॥२४॥
 
ऐशीं कर्में करिती, तामस भक्‍ती नृपावरा समज ।
 
तीनी प्रकार कथिले, ध्यानीं आणीं सुबोध हा समज ॥२५॥
 
अंतःकरणीं मी हें, जाणत नाहीं उगीच देहास ।
 
कष्टवि याला म्हणती, तामस भक्‍तीहि नेत नरकास ॥२६॥
 
काम क्रोध नि आणिक, दंभ नि लोभास म्हणति नरकाचे ।
 
दरवाजे मोठे हे, त्यागुन मानव सुभक्‍त हे साचे ॥२७॥
 
दशम प्रसंग ऐसा, कथिला नृपतीस तो गणेशांनीं ।
 
गीतारुपें करुनी, शौनक यांना श्रवार्थ सूतांनीं ॥२८॥
 
दशमाध्यायीं कवनें, ओविलिं तीं रुचीरशीं पुष्पें ।
 
गणपति प्रभुवर यांनीं, प्रेमभरें तीं सुमाळ कंठापें ॥२९॥